Tác dụng sinh học của siêu âm trong khám sản khoa

Ian Donald và cộng sự đã đưa siêu âm vào sản khoa từ năm 1958
-Một câu hỏi đặt ra: Siêu âm có hại gì không ?
-Rất nhiều nghiên cứu trên thực nghiệm cũng nh­ư trên con ng­ười nh­ưng cho đến nay không có bất cứ bằng chứng khoa học nào chứng tỏ siêu âm ảnh hưởng đến sư phát triển của thai  nhi, không tăng tần suất thai chết, thai dị dạng, thai chậm phát triển trong tử cung, u ác tính ở trẻ em.

Thời gian thăm khám

Lần đầu: 11 tuần 6 ngày-13  tuần  6 ngày( 12 tuần)
Đây là gian đoạn quan trọng để tính tuổi thai một cách chính xác.
Nghiên cứu hình thái sớm của phôi.
Đo khoảng sáng sau gáy kết hợp xét nghiệm Double test để tính nguy cơ của dị dạng nhiễm sắc thể 13, 18, 21.

-Chẩn đoán được nhiều bệnh như: thai vô sọ, não lộn ngoài, thoát vị rốn, khe hở thành bụng. Tăng khoảng sáng sau gáy gặp trong bất thường nhiễm sắc thể ( hội chứng Down, thai bị dị tật tim bẩm sinh, dị tật ống tiêu hóa…)

Lần hai: 18-22 tuần (18 tuần và 22 tuần)
Siêu âm nghiên cứu hình thái thai nhi, quan sát cấu trúc vòm sọ, nhu mô não, ống tiểu hóa: dạ dày, ruột, hệ tiết niệu: thận, bàng quang. Đo thai để đánh giá sự phát triển của thai.
Lần siêu âm quan trọng để phát hiện các dị dạng hình thái của thai nhi: dị tật tim ( tứ chứng Fallot , thông sàn nhĩ thất, thất phải hai đường ra…, dị tật ống tiêu hóa ( tắc tá tràng bẩm sinh, thoát vị hoành…), khe hở thành bụng, thoát vị rốn.

Đây là thời điểm lý tưởng siêu âm khảo sát tim thai nhi, phát hiện dị tật tim thai nặng nên đình chỉ thai nghén như hội chứng thiểu sản tim trái
– Kết hợp xét nghiệm triptest để tính nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể và dị tật ống thần kinh. Chỉ định chọc ối được đặt ra khi phát hiện dị tật thường đi kèm bất thường nhiễm sắc thể, hoặc thai có nguy cơ cao khi làm xét nghiệm doubletest, tripletest.

Lần 3: 30-32 tuần (32 tuần)

Siêu âm để đánh giá sự phát triển, tăng trưởng của thai.
Phát hiện một số bất th­ường muộn của thai như hẹp eo động mạch chủ
Đánh giá cân nặng thai nhi, tình trạng bánh rau, nước ối
Ngoài thời gian chỉ định bắt buộc trên siêu âm đ­ược làm tuỳ theo từng hoàn cảnh  và từng tr­ường hợp cụ thể.

Bác sỹ Đồng Thị Thuận Khoa CĐHA

Bệnh viện Sản – Nhi Ninh Bình